Λούλιο, Ραμόν

(Raymond Lully, Πάλμα Μαγιόρκας 1233; – Μαγιόρκα 1315). Καταλανός ποιητής, φιλόσοφος και θεολόγος. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών και διετέλεσε οικονόμος του βασιλιά της Μαγιόρκας (1256). Μετά την ενόραση κάποιας οπτασίας, σε ηλικία τριάντα ετών, προσχώρησε στο τάγμα των Φραγκισκανών. Το 1276, με τη βοήθεια του βασιλιά της Μαγιόρκας, ίδρυσε στο Μιραμάρ ένα κολέγιο για τη μελέτη των ανατολικών γλωσσών, βασική προϋπόθεση στην προσπάθεια προσηλυτισμού των αλλοθρήσκων, που αποτέλεσε αργότερα τη μεγάλη αποστολή της ζωής του. Το 1287 πήγε στη Ρώμη με σκοπό να πείσει τον πάπα Ονώριο Δ’ να ιδρύσει ανάλογες σχολές στις χριστιανικές χώρες. Το 1295 επέστρεψε στη Ρώμη και το 1297 επισκέφθηκε το Ανάνι, όπου υπέβαλε εκ νέου τα σχέδιά του στον πάπα Βονιφάτιο Η’, αλλά χωρίς επιτυχία. Τις ιδέες του εξάλλου δεν τις δέχτηκαν ούτε στο Παρίσι, όπου μεταξύ των άλλων άσκησε πολεμική εναντίον των αβεροϊστών. Στα πλαίσια των ιεραποστολικών του δραστηριοτήτων επισκέφθηκε το 1314 και την Αφρική, αλλά δέχτηκε επίθεση από το πλήθος στην πόλη Μπουζί και αναγκάστηκε να φύγει. Το ευρύτατο λογοτεχνικό του έργο (του αποδίδονται περίπου 300 έργα στην καταλανική και στην αραβική), εμπνευσμένο βασικά από το ιεραποστολικό του πάθος, περιλαμβάνει ποιήματα και φιλοσοφικά μυθιστορήματα, χάρη στα οποία ο Λ. θεωρήθηκε ο πιο σημαντικός Καταλανός συγγραφέας του Μεσαίωνα. Ασχολήθηκε επίσης με τη συγγραφή έργων εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα (Libre de contemplacio en Deu, έργο διαποτισμένο από έναν έντονο λυρισμό που θυμίζει τις Εξομολογήσεις του Αυγουστίνου· Arbor scientiae, έργο το οποίο αποτελεί συρραφή όλων των γνώσεών του), καθώς και έργων φιλοσοφικού περιεχομένου (Ars magna και Ars compendiosa inveniendi veritatem, έκθεση της λογικής μεθόδου του). Στη συγγραφική του δραστηριότητα περιλαμβάνονται θεολογικά και απολογητικά κείμενα (μεταξύ των οποίων το Liber de gentili et tribus sapientibus, είδος φιλοσοφικού μυθιστορήματος, αρχικά γραμμένο στην αραβική, που θεωρήθηκε ως η απαρχή του ισπανικού μυθιστορήματος) καθώς και μυστικιστικά (Libre de contemplacio, Art de contemplacio και Flores intelligentiae et amoris). Επιπλέον, αφιέρωσε χρόνο στη σύνταξη παιδαγωγικών κειμένων αλλά και ιστορικών, με θέμα τις Σταυροφορίες. Η φιλοσοφική και θεολογική σκέψη του Λ., καθώς και η διδασκαλία του, ήταν εμπνευσμένες από τον φραγκισκανικό αυγουστινισμό του 13ου αι. και στηρίχθηκαν στον συμβολισμό και στη διδασκαλία των πνευματικών και ηθικών κατηχήσεων του αγίου Μποναβεντούρα. Συγχρόνως όμως ο Λ. στράφηκε, όπως ο Βάκων, προς μια ολοκληρωτική αναθεώρηση της απολογητικής και των μεθόδων της θεολογικής διδασκαλίας στη βάση μιας επιστήμης, με την έννοια της καθολικής και συστηματικής. Στον Λ. είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια να θεμελιώσει το σύστημα της γνώσης στην επινόηση μιας λογικής τέχνης (Ars magna), η οποία να καθορίζει τις γενικές αρχές, απ’ όπου θα προέρχονται οι αρχές όλων των επιμέρους επιστημών. Άλλωστε, με το να είναι αυτές οι αρχές όχι απλώς λογικές, αλλά προσδιορισμοί των τελικών διαρθρώσεων της πραγματικότητας, οι αρχές της τέχνης θα συνέπιπταν με τις ρίζες της κοσμικής τάξης, που ακολουθούν τα αιώνια πρότυπα του θείου νου. Από την τεχνική άποψή της, η τέχνη αποτελούσε τον συνδυασμό των απλών γνώσεων που εκφράζονται συμβολικά διά των γραμμάτων. Μια πολύπλοκη σειρά πινάκων, μέσω περιστρεφόμενων εικόνων, επιτρέπει να επιτευχθούν όλοι οι δυνατοί συνδυασμοί και συνεπώς να προσδιοριστούν οι αρχές όλων των επιστημών και τεχνών. Είτε ως ιδεώδες είτε ως προσπάθεια η τέχνη του Λ. επιβίωσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας το ενδιαφέρον προσωπικοτήτων, όπως του φιλοσόφου Λάιμπνιτς.